Petr Zelenka to jeden z najbardziej znanych w Europie współczesnych czeskich reżyserów i scenarzystów, który wnosi twórczy i znaczący wkład w budowę nowej kinematografii czeskiej i europejskiej. W swoich działaniach kieruje się myśleniem o człowieku jako wartości ponadnarodowej poza działaniami historycznymi, ponieważ uważa, że historię pisze się nieustannie od nowa. Obecnie należy do grona najbardziej znanych i nagradzanych reżyserów z Europy Środkowo-Wschodniej.
Polscy miłośnicy kina znają i cenią wszystkie dzieła Petra Zelenki. Reżyser ma w naszym kraju tysiące wiernych widzów, którzy z dużym zainteresowaniem śledzą rozwój jego kariery. Szczególnie w tej chwili, kiedy Członkowie Czeskiej Akademii Filmu i Telewizji (CFTA) na czeskiego kandydata do Oscara 2017 w kategorii Najlepszy Film Nieanglojęzyczny wybrali film Zagubieni, jego najnowsze dzieło. I właśnie ten film zaprezentujemy w Centrum Technologii Audiowizualnych, podczas spotkania z reżyserem.
Po emisji wykład wygłosi Petr Zelenka. Podczas rozmowy z reżyserem podjęta zostanie także próba krytycznej dyskusji poświęconej kondycji kulturalnej współczesnych społeczeństw posttotalitarnych jak Polska i Czechy. Jednym z kluczowych elementów tego spotkania będzie wzajemna promocja kultury czeskiej i polskiej, ich wspólnych mianowników oraz dostęp do kultury wysokiej różnych środowisk naszego miasta w czasach integrującej się Europy. Spotkanie będzie tłumaczone na język polski.
Dlaczego CeTA?
Podczas wizyty reżysera Petra Zelenki we Wrocławiu, organizatorzy chcieli wykorzystać genius loci naszego miasta, jego spuściznę filmową, jaką jest dawna Wytwórnia Filmów Fabularnych a obecnie inkubator edukacji filmowo-telewizyjnej i jedno z najnowocześniejszych studiów w Europie – Centrum Technologii Audiowizualnych. Magia miejsca, w którym tworzyli najznamienitsi polscy filmowcy będzie stanowić idealne tło dla pokazu filmu reżysera Petra Zelenki. Obszerne wnętrza CeTA pozwolą na udział w spotkaniu szerokiemu gronu mieszkańców Wrocławia, studentów i uczniów – oferujemy 250 miejsc! Wykład reżysera połączony z pokazem filmu pozwoli, nie tylko czechofilom, ale miłośnikom dobrego kina, na bezpośredni kontakt z artystą, żywą wymianę poglądów powiązań z innymi dziedzinami życia.
O filmie
„Zagubieni” to pełna absurdalnego humoru i ironicznego spojrzenia na rzeczywistość satyra na czeski kompleks „nieuczestniczenia we własnej historii”. Pavel jest dziennikarzem przechodzącym kryzys wieku średniego. Szukając tematu do artykułu, trafia na nietypową konferencję prasową, na której mają zostać ujawnione sekrety niechlubnej konferencji monachijskiej. W 1938 roku doszło do spotkania Édouarda Daladiera, Nevilla Chamberlaina, Adolfa Hitlera i Benito Mussoliniego, na którym zadecydowano o losach Czechosłowacji – bez udziału Czechów. Przywódcy nie mieli jednak świadomości, że świadkiem ich potajemnych ustaleń była należąca do premiera Francji… papuga. Choć trudno w to uwierzyć, papuga nadal żyje i ma się dobrze. Do tego nie tylko doskonale zapamiętała kompromitujące rozmowy właściciela, ale również potrafi je powtórzyć. Pavel, pod wpływem impulsu – przeczuwając, że może to być medialna sensacja na skalę światową – wykrada papugę Daladiera, by wkrótce znaleźć się w sercu wielkiego politycznego skandalu.
W swojej szalonej komedii Zelenka pokazuje, że historię pisze się nieustannie od nowa. Wszystko to z inteligentną ironią, w duchu padających w filmie słów Hrabala: Czesi to śmiejące się bestie. „Zagubieni” aż proszą się o polską odpowiedź, która zmierzyłaby się z naszą własną historią.
Zastanawiam się, czy taki film można podpiąć pod kategorię narodowego kina patriotycznego? I które z podlegających nieustannym reinterpretacjom wydarzeń z polskiej historii XX wieku mogłoby stać się kanwą tak inteligentnej komedii?
O autorze
Petr Zelenka jest laureatem wielu prestiżowych nagród krajowych i międzynarodowych, wśród nich warto wymienić Oscary czeskie, czyli nagrody Złotego Lwa za film Guzikowcy (Knoflíkáři) z roku 1998. Film ten zdobył ponadto nagrodę rotterdamskiego Tygrysa (1998), Złotego Zimorodka (1998), Złotą Różę MFF Bergamo, Złoty Klucz MFF Trencianské Teplice, łagowską nagrodę Srebrnego Grona, nagrodę czeskiej krytyki Kristián oraz 4 Czeskie Lwy, m.in. za Najlepszą Reżyserię, Najlepszy Scenariusz i dla Najlepszego Filmu. Innym znanym i cenionym przez krytykę obrazem są Bracia Karamazow (Karamazovi) z roku 2008. Nagradzane w Czechach były jeszcze takie filmy jak Rok diabła (Rok ďábla) - nagrodą Kryształowy Globus na Festiwalu w Karlowych Warach (2002, Czechy), był on także nominowany w kategorii filmu zagranicznego do nagrody Amerykańskiej Akademii Filmowej Oscara w 2008 roku.
Jest to opowieść z pogranicza realizmu magicznego o Jaromírze Nohavicy, charyzmatycznym bardzie z Czeskiego Cieszyna, jego przyjacielu-aniele stróżu Karelu Plíhalu i wspólnych koncertach z grupą Cechomor (Ceskomoravská Hudební Spolecnost - Czeskomorawska Wspólnota Muzyczna). Obraz cieszył się w Czechach olbrzymią popularnością, która przełożyła się na sukces frenwencyjny, a ścieżka dźwiękowa z filmu zyskała status platynowej płyty. Film zdobył Kryształowy Glob - Grand Prix 37. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego Karlovy Vary 2002, Nagrodę Główną Festiwalu w Trieście 2003, Nagrodę Publiczności Finále 2002 i 7 Czeskich Lwów, w tym dla Najlepszego Filmu, za Najlepszą Reżyserię, Montaż i Muzykę.
Zelenka jest także autorem scenariusza do znanego również w Polsce filmu Samotáři (Samotni, 2000) Davida Ondříčka, jednego z największych przebojów współczesnego kina czeskiego, zdobywcy m.in. Nagród Publiczności MFF Warszawa i MFF Saloniki, Nagród FIPRESCI i Jury Ekumenicznego Festiwalu w Mannheim, nagrody publiczności XVI Warszawskiego Międzynarodowego Festiwalu Filmowego. Inne znane dzieło tego reżysera to Opowieści o zwyczajnym szaleństwie (Příběhy obyčejného šílenství) – sztuka teatralna (w 2005 r. – również film fabularny) nagrodzona Nagrodą Alfréda Radoka za Najlepszą Sztukę roku 2001 (Czechy).
Oprócz wyżej wymienionych nagród Zelenka jest jeszcze laureatem m.in.: rotterdamskiego Tygrysa 1998, Złotego Zimorodka Finále 1998, Złotej Róży MFF Bergamo, Złotego Klucza MFF Trencianské Teplice, łagowskiego Srebrnego Grona, Nagrody Publiczności MFF Saloniki, Nagród FIPRESCI i Jury Ekumenicznego Festiwalu w Mannheim.
Tworzy też scenariusze komedii dla czeskiej telewizji i realizuje filmy dokumentalne. Uznaniem cieszył się już jego pierwszy film kinowy, Mnága - Happy End (1996). Obraz zdobył nagrodę Złotego Zimorodka pilzneńskiego Finále 1996 i zajął trzecie miejsce na Festiwalu Filmowym w Cottbus w 1997.
Najnowszym filmem Zelenki są Zagubieni (Ztraceni v Mnichově). Był to czeski kandydat do Oscara 2017 roku za najlepszy film nieanglojęzyczny, który zdobył też inne nagrody, np.: trzy nagrody czeskich krytyków filmowych (dla najlepszego filmu, reżysera i scenariusz) i Czeskie Lwy.
O organizatorach
Zakład Bohemistyki działający w Instytucie Filologii Słowiańskiej na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego we współpracy z Centrum Technologii Audiowizualnych.
