Odkrycia i wyróżnienia wrocławskich naukowców – podsumowanie 2016 roku

Podsumowanie wydarzeń naukowych z Wrocławia w 2016 r.

• Prof. Marek Samoć z Politechniki Wrocławskiej otrzymał Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej 2016 (tzw. polski Nobel) w obszarze nauk chemicznych i o materiałach za badania materiałów nanostrukturalnych dla optyki nieliniowej.
• W Zakładzie Paleozoologii na Uniwersytecie Wrocławskim naukowcy rozpoczęli rekonstrukcję olbrzymiego szkieletu nosorożca znalezionego podczas robót budowlanych na drodze nieopodal Gorzowa Wielkopolskiego. Kości liczą sobie około 100 000 lat a ich pełna rekonstrukcja , wraz z wszelkimi potrzebnymi badaniami zajmie nawet kilka lat.
• Działające przy Instytucie Informatyki Uniwersytetu Wrocławskiego koło naukowe „Continuum” stworzyło prototyp marsjańskiego łazika terenowego. Projekt otrzymał ministerialne dofinansowanie, zakwalifikował się na prestiżowy konkurs University Rover Challenge w stanie Utah. W konkursie, który odbył się, jak co roku, na teksańskiej pustyni, wrocławski łazik zajął III miejsce w finale. oło naukowe Continnum, którego członkowie stworzyli łazika, aktualnie składa się z ośmiu studentów: Krzysztofa Skrzyneckiego – lidera zespołu, Michała Barcisia, Filipa Chudego, Michała Jagielskiego, Szymona Kopera, Aleksandry Pajdy, Cezarego Siwka i Filipa Skonecznego. Opiekunem jest dr Jan Chorowski. W finale wystartowało 28 drużyn z całego świata, przy czym warto podkreślić, że zwycięzcami zostlali również studenci z Polski – członkowie koła naukowego z Politechniki Rzeszowskiej. Piąte miejsce przypadło Politechnice Łódzkiej.
• Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego rokrocznie przyznaje nagrody za wybitne osiągnięcia naukowe lub naukowo techniczne w trzech kategoriach: badań podstawowych, badań na rzecz rozwoju społeczeństwa i badań na rzecz rozwoju gospodarki. W 2016 roku 8 wrocławskich naukowców zostało laureatami tychże nagród. Prof. dr hab. Rafał Weron z Politechniki Wrocławskiej otrzymał nagrodę za wybitne osiągnięcia naukowe. Nagroda za całokształt dorobku przypadła prof. dr hab. Bogusławowi Fiedorowi z Uniwersytetu Ekonomicznego i prof. dr hab. Jackowi Otlewskiemu z Uniwersytetu Wrocławskiego. Nagroda za osiągnięcia naukowe I stopnia otrzymał dr hab. Krzysztof Piontek z Uniwersytetu Ekonomicznego a Nagrodę za osiągnięcia naukowe II stopnia dr Michał Marcinkowski z Uniwersytetu Wrocławskiego. Nagrodę zespołową za osiągnięcia dydaktyczne otrzymali dr hab. Andrzej Rokita, dr Tadeusz Rzepa i dr Ireneusz Cichy z Akademii Wychowania Fizycznego.
• Badacze z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego, pod kierownictwem dr. Pawła Dumy zostali zaproszeni do międzynarodowego projektu archeologicznego na Gujanie Francuskiej. Zespół badawczy tworzyli m.in. archeolog Maksym Mackiewicz i antropolog fizyczny Agata Hałuszko, a także pochodzący z Gujany Francuskiej studenci i absolwenci archeologii z paryskiej Sorbony. Przedmiotem badań była zanikła plantacja La Caroline, jedno z zaledwie kilku miejsc tego typu odkrytych w rejonie Gujany. Faktem, który ułatwił odkrycie tej plantacji były zapiski polskiego przyrodnika i podróżnika z XIX wieku, Konstantego Jelskiego, który opisał La Caroline w swoich pamiętnikach sporządzonych w latach 60-tych XiX w.
• Naukowcy z Politechniki Wrocławskiej opracowali innowacyjną metodę drukowania fragmentów kości. Badacze projektują całe kości, za pomocą komputerów dopasowują je do ciała pacjentów a potem następuje druk brakującego fragmentu za pomocą drukarek 3-D. Powstałe w ten sposób implanty są trwalsze i bardziej dopasowane od implantów dostępnych obecnie. Twórcy projektu nawiązali już współpracę z kilkoma szpitalami z Dolnego Śląska i Niemiec w celu stopniowego wdrażania nowej metody do praktyki chirurgicznej.
• Wrocławscy naukowcy prowadzą badania nad zastosowaniem powłoki grafenowej w stentach naczyniowych. To rozwiązanie może spowodować, że urządzenia medyczne będą lepiej tolerowane przez organizm. Projekt o nazwie „Powłoka grafenowa na stentach endowaskularnych, jako warstwa poprawiająca endotelializację i ograniczająca restenozę” prowadzony jest przez naukowców z Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu i Instytutu Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych PAN. Opracowanie zostało zgłoszone do urzędu patentowego oraz otrzymało nagrodę na Międzynarodowych Targach Wynalazczości „Concours Lepine” w Paryżu. Zespół badawczy, kierowany przez dr Dariusza Białego uważa, że grafen może znaleźć zastosowanie w wielu produktach medycznych min. sztucznych zastawkach serca, cewnikach, czy elektrodach stymulujących. Polscy naukowcy badający grafen walczą też o szybkie zdobycie ochrony patentowej na swoje wynalazki, gdyż liczne firmy azjatyckie dynamicznie pracują nad wykorzystaniem grafenu. W Polsce producentem tego ,,środka” jest firma Nano Carbon.
• Mateusz Dołęga, absolwent Politechniki Wrocławskiej zwyciężył w międzynarodowym konkursie im. profesora Jana Zachwatowicza. Młody architekt opracował projekt stworzenia Muzeum Parowozów w Pile. XIX-wieczne parowozownie w Pile to zespół unikatowych obiektów w skali Europy. Stacja znajduje się na historycznym szlaku kolejowym znanym jako Ostbahn.
• Wrocławscy naukowcy współtworzyli w 2016 roku największy laser na świecie, który powstaje w Niemczech. European X-rays Free Electron Laser składa się, jak na razie, z 35 segmentów pierwszego z trzech głównych modułów lasera. Każdy z nich będzie miał 210 metrów i wytworzy promienie X z intensywnością miliardy razy większą niż konwencjonalne źródła rentgenowskie. W pracach nad niezwykłym urządzeniem brał udział zespół z Politechniki Wrocławskiej, w którego składzie znaleźli się naukowcy z katedr Konstrukcji i Badań Maszyn, kierowanej przez prof. Eugeniusza Rusińskiego, oraz Inżynierii Kriogenicznej, Lotniczej i Procesowej kierowanej przez prof. M. Chorowskiego.
• Dwóch polskich fizyków z wieloletnim międzynarodowym doświadczeniem badawczym, Filip Granek i Zbigniew Rozynek, jest w zaawansowanym stadium opracowywania przełomowej technologii wytwarzania ultra-cienkich linii przewodzących prąd elektryczny, który zmieni globalny rynek wyświetlaczy LCD i ogniw słonecznych. Strona focus.pl podaje, że ,,Koncepcja technologiczna została już pozytywnie zweryfikowana, a procedura patentowa rozpoczęta. Wycena spółki XTPL – zajmującej się komercjalizacją wynalazku – może w przyszłości osiągnąć miliardową kapitalizację”. Mimo licznych ofert zagranicznych obaj naukowcy zdecydowali się kontynuować swoje badania i ewentualną produkcję w Polsce.
• Dr hab. n. med.  Dorota Frydecka z Katedry i Kliniki Psychiatrii Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu została powołana przez Komisję Europejską do funkcji niezależnego recenzenta do oceny wniosków w ramach „Health, Demographic Change and Wellbeing” w programie finansowania badań naukowych i innowacyjnych „Horyzont 2020”.].